BIOGRAFIA IME

ARTIKUJ NË EPOKA E RE

ARTIKUJ

INTERVISTA

KOSOVA PËRCAKTIMI IM

AVDUSH HASANI

FOTO TË UÇK-së

ANTROPOLOGJI E MENDIMIT DHE VEPRIMIT POLITIK NË KOSOVË

BELAGJINJËT E IBRAHIM RUGOVËS

DEFEKTET NË ZGJEDHJET PARLAMENTARE DHE NË KONSTITUIMIN E INSTITUCIONEVE TË KOSOVËS

FALCIFIKUESIT E HISTORISË SË RE TË KOSOVËS

KUJTIME NGA BURGU

NGA KUSH U VODH IDEJA PËR NGRITJEN E MONOENTIT TË SKENDERBEUT NË PRISHTINË

TRE VJETORI I QËNDRESËS LEGJENDARE TË UÇK-së, JUBILEU 20 VJETORI I DEMOSTRATAVE TË VITIT 1981 DHE SFIDUESIT E TYRE

MARATONA DHE "FERPLEI" NË POLITIKËN KOSOVARE

SUKSESI I MISIONIT SPECIAL TË DR. FLORA BROVINËS

Botuar në Revistën "REPUBLIKA" nr 2 në Lublanë në vitin 1990 dhe ribotuar edhe në librin "Kosova meine Beschtimmung" (Kosova përcaktimi im) të botuar nga shoqata ACAT e Zvicrës dhe e Gjermanisë- botuar ne Bern shtator 1999

Këto ditë sa u reprizua drama "Vdekja më vjen prej syve të tillë " e Rexhep Qosjes e interpretuar nga Teatri Popullor i Prishtinës dhe e shfaqur para publikut artëdashës, jo vetëm në Kosovë dhe Lublanë po edhe nëpër disa qytete të Zvicrës se ç`më ngjalli kujtime dhe asociacione të shumta dhe më shtyri të i shkruaj këta rreshta. Si tetëmbdhjet vjeqar kam pasur fatkeqësinë të përjetoj "ekstazën" e të burgosurit për "mëkate të mendimit" dhe të shprehjes së tij. Para më shum se një vit pata rastin të shikoj premierën e kësaj drame. Pas shfaqjes u ndala dhe bisedova me me aktorët: Avdushin (Hasanin) dhe Skenderin (Tafajn) të cilët lunin rolet kryesire. Pyertjen e parë që ma bënë ishte : "A i ngjau Danjolli ynë Danjollëve që merreshin me ju?" - Po ju thash - edhe shum madje. Por ju sot sikur e varrosët Danjollin. Ju kisha bërë një korigjim të karakterit regjisorial, nëse më lejohet. Danjollin ju kisha propozuar që në reprizat tuaja mos ta varrosni, të mbetet në skenë, se Danjollët janë ende gjallë dhe mjaft aktivë : natë e ditë vërtiten posht e lart. Unë po i shoh po i njoh dhe po i ndiej. (Danjolli një personazh i dramës "Vdekja më vjen prej syve të tillë" e Rexhep Qosjes që personifikon hetuesin e policis komuniste serbe) -Po, po - më than - por sonte e kishim premierën dhe druanim se do të na e ndalonin shfaqjen. Vërtet në reprizat tjera kudo që e pashë dramën, Danjollin e lan në skenë, aty vërtitej dhe vërtitej, ashtu si në përditshmërin tonë. E dersa shkrimtarët tanë të ulen dhe të shkruajn romane e drama tjera për Danjollët e kësaj përdishmërie, unë s `munda të presë, s `munda të rri pa shkruajtur për Danjollët e gjallë me emër dhe mbiemër, për këta të skenës së jetës sonë. Nuk dua që gjithë ato përjetime t `i mbaj vetëm për vete. Le ta dinë të gjithë për "njerzit" që punonin dhe punojnë në Policin politike që quhej Sigurimi Shtetëror (UDB). Veprime të cilat unë deri atëher nuk kisha pas rast as të i shoh në filma e për të cilat ashtu zhveshur nuk kisha pasur rast as edhe të lexoj ! Pata "fatin" të njihem edhe personalisht me ta (Danjollët) ashtu si edhe shokët nëpër burgjet e Prishtinës, Mitrovicës, Gjilanit, Pejës, Prizrenit etj. Ata që kanë kaluar dhe përjetuar "ekstazën" e të burgosurve politik e dinë se vuajtjet dhe përjetimet më tagjike për ne ishin kur shihnim tjetrin duke vuajtur, kur dëgjonim britmat e shokëve në zyrat fqinje të hetimeve, kur përpiqeshim t`ua shëronim plagët dhe t `ua shuajm dhembjet shokëve në dhomat e burgut me faculeta të lagura ! Këtu do të sjellim pak nga krejt ajo ç`kam parë e përjetuar dhe ç`kam dëgjuar kryesisht gjatë kohës sa isha në burgun e Gjilanit, jo se Danjollët me të clët kisha "punë" gjatë hetuesisë në Prishtinë si : Jakup Hoti, Ujup Kamerolli, Qazim Llalloshi, Lorenc Selmani, Ahmet Delia, njëfar Bashkimi, njëfar Xhaferi etj. nuk ishin më të mirë se ata në Gjilan, por vuajtjet personale nuk më duken as të përafërta sa ato që pash te shokët në dhomën nr. 17 në burgun e Gjilanit.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Shpeshëher kur më kujtohen, mushkërit më mbesin pa oksigjen, marr frymë thellë dhe mendoj: po e gjithë ajo meriton hakmarrje. Por cila është ajo hakmarrje ? E para t `i bëjmë të njohur botërisht me emër dhe mbiemër, ashtu që t`i bëhet e ditur rrethit se në mesin tonë kemi të atillë (mos të i quaj njerëz) që turpërojnë gjinin njerzore. (Sikur gomarët të i kuptonin dhe të dinin për veprime të tilla do ta përqeshnin gjinin njerzore). Ishte pranvera e vitit 1983. Isha në "banesën" e dhunëshme dhomën numër 17. në burgun e Gjilanit. Dhoma është në bodrumin e burgut. Përballë dritares të mveshur me grila të dyfishta dhe të mbyllur pothuajse krejtësisht me llamarinën është shetitorja e Burgut. Ajrin që do të vinte nga ajo hapsirë, bashk me diellin na e bllokonte ajo llamarinë e metalt. Më tutje, afër murit të lartë të shetitores është ndërtesa e UDB-së. "Komanir" Zijadini ato ditë ishte më i mobilizuar, ashtu si edhe "drugarët" tjerë. (Rojet e burgut nuk na lejonin të ju drejtohemi shqip gardien, jo thshin, ne jemi Komanira). Ndërtesa e UDB-së ishte përplot e mbushur me të arrestuar për bindje dhe veprime politike. Bëheshin përgaditjet e vetmive dhe dhomave ku do të i vendosnin.Momqilla i Kolloleqit, Millutin Arsiqi i Gjilanit dhe Selim Brosha tash kishin shumë "punë". Një pasditje, pas shum britmash dëgjuam dy "jo, jo" - ja të thekshme dhe fill pas tyre krismën e xhamave të dritares dhe përplasjen edhe më të zhurmëshme nga ramja prej katit të dytë.Pas një kohe mësuam se Sali Malën një të burgosur për veprimtari politike e kishin gjuajtur nga dritarja e zyrës së hetuesisë, por për fat kishte rënë në mbulojën e veturës së parkuar dhe kishte shpëtuar nga më e keqja, megjithse kishte pasur thyerje dhe plagë të rënda. Ne të burgosurit aty për aty reaguam në mënyrën tonë të mundëshme; me grevë urie. "Komanirat" dhe inspektorët na thoshin se vet ka kcyer nga dritarja. Çfar ironie : ai vet paska ardhur prej Hogoshtit fshatit të tij, dhe s`paska gjetur vendë për të u mbytur, por paska zgjedhur zyrën e Momqillës për të u vetmbytur !!! Dhe krejt kjo në regji të Selim Broshës dhe Ali Vllasit zyrtar të UDB-së. Edhe sot ata (Selimi, Momqilla e Alia ) sillen nëpër Gjilan e Kamenicë, përshëndeten me njerz, u thonë "mirëdita", "tungjatjeta", buzqeshin e rrin me mendjen se gjithë ajo çka kan bërë dhe bëjnë është harruar dhe e panjohur. Por o gjilanas, o kamenicas ! pa shikoni pak më gjat në sy këta Danjoll dhe pa vështërsi do të vreni se në sytë e tyre të turbullt fshihet ndërgjegjja e ndotur e tyre. Nuk e di a i zë sot gjumi, çfar gjumi bëjnë ?! Nga dhoma jonë filluan ta marrin në pyetje Sabri Sherifin nga Petroci i Kamenicës, puntor i Fabrikës së Bateriave në Gjilan. Sabriu kishte kaluar njëher nëpër hetime, i ishte ngritur aktakuza dhe ishte dënuar me dy vjet burgë të rëndë me neni 133 "për propagandë armiqësore" meqë paska shkruar një një artikull politik dhe e paska shpërnda. Tash ndaj tij u hapën përsëri hetimet, përsëri nga e para. Jurispodenca e Gjilanit, jurispodenca e jugosllave është tamam si ligji i gjunglës. Kur do të dënon kur do të kthen prap në hetime e të ridënon varsisht prej tekeve të Selim Broshës dhe rojeve të tij të natës në sezonat e tyre të gjuetisë së "kundërrevolucionarve". Torturat filluan, apo më mirë të shprehem ato rifilluan. Çdo ditë e merrnin në pyetje, e mbanin deri vonë. Kur e kthenin në dhomë gardienët e mbanin për krahu. Këmbët ju ajën, duarët poashtu, dikur edhe koka !!! Trupi filloi t `i nxihej çdo ditë e më tepër nga gjakderdhjet e brendëshme nën lëkurë ! Ne të burgosurit tjerë për çdo ditë deri sa gardienët e kthenin Sabriun, silleshim nëpër dhomë si të çmendur. Kur e kthenin dhe na e gjuanin në dhomë e shtrinim në dyshek i pregadisnim faculetat e lagura, peshqirat po edhe çorapët e leshta të lagura që të ia zbusnim dhembjet dhe plagët në kokë, këmbë e trup. Nganjëher e pyesnim : "Sabri cili kësaj radhe ? " ai ngadake i shqiptonte emrat e Ramadan Sermaxhës, Millutin Arsiqit, Momqillës, Daut Morinës, Sinan Rexhepit ..... Njëher pasi e kishin sjellë pothuajse të dërmuar dhe pasi ia dham ndihmën tonë të përditëshme na tregoi se gjat kohës sa të tjerët e kan rrahur Sinan Rexhepi i binte çiftelisë. Naim Salihu, atëher më u drejtua dhe më tha :"Mbaj mendë Shefqet se duhet t `ju tregojmë njerzve se çfar bishash mban kjo tokë, çka bëhet këtu me njerz të pambrojtur dhe të lidhur në pranga."(Naim Salihu i dënuar për veprimtri politike me 6. vite burg. Sot refugjat politik në St. Galen të Zvicrës). Të gjitha vetmit ishin të mbushura me të rinjë të arrestuar për shkak të bindjeve dhe vprimeve politike për pavarsin e Kosovës. Mundoheshim të mbanim lidhje mes dhomave të burgut. Këto lidhje i mbanim me shum vështërsi dhe rreziqe. Rrinim zgjuar deri vonë natën dhe përmes dritareve të mundë të merrnim vesh, të informohehim se kush në cilën dhomë ishte dhe mundësisht diçka edhe të ju ndihmonim. Por aq sa rrinim ne zgjuar rrinin zgjuar edhe "kumanirat" Zijadini, Ahmeti i Zi dhe me besnikri i zbatonin urdhrat e "drugarit" të tyre "komanir" Tasiqit të Shillovës. Të strukur koridoreve dhe qosheve të shetitoreve përgjonin. Një informat dhe koordinim i deklaratave të burgosurve të rinjë mes veti kushtonte me vite burg ose shpëtim i ndonjë lidhje dhe njeriu të mos dekonspirohej dhe dënohej. Nga dhoma 13. na erdhi një porosi për ta përcjellë në dhomën numër 11. Porosia ishte " I thuani Sadriut se ka rrjedhë dhe është zbuluar fakti se i ka marrë 15. numra të revstës "Zëri i Kosovës" dhe se ka përpiluar një artikull politik, trakt, dhe e ka shumëzuar në 50. kopje ". E njoftojmë dhomën 11. që ishte përmbi dhomën tonë. Me tre të rëna në tavan nga ana e dritares ishte shenja që ta lëshonin një pe të hollë ku e lidhnim letrën dhe e jepnim informatën. Në atë dhomë këtë punë e kryente Muhamet Ymeri (i burgosur për veprimtri politike me 3. 5 vjet burg të rëndë, sot refugjat politik në St . Galen të Zvicrës ), Profesr Zenun Gjocaj, Sali Biçkaj (i burgosur për veprimtari politike me 6. vjet burg të rëndë, sot refugjat politikë në Basel të Zvicrës )etj. Në shikim të parë gjëra shumë të thjeshta. Njeriu i painformuar do të thoshte : "Po çka ka të keqe dhe të dënueshme këtu ? Çka kanë poseduar, çfar faktesh ka pasur UDB-ja për të arrestuar të rinj shqiptar ? Disa fletushka, ndonjë artikull politik ku viktima shpreh bindjet e tij politike.... a është ky far mëkati ?!! Por për Millutin Arsiqin, Momqillën e Kllokoqit dhe Selim Broshën këto ishin elemente të bollëshme për të ju dhënë shkas që të shfryjnë epshet e tyre prej sadistësh mbi viktimat e tyre" kundërevolucionare " ashtu që lista e kundërrevolucionarëve të bëhet sa më e gjatë, adekuat me dëshirën e politikanve, kreut të Lidhjes së Komunistëve të Jugosllavisë. Një mbrëmje dera e dhomës u hap me rrapllimë. "Komanir" Shabia dhe "komanir" Shyqa futën brenda një të ri, që e mbanin për krahu. I riu mbante në duar këpucët dhe mez qëndronte në këmbë. Gardienët e shtynë nga ne në dhomë dhe po me zhurmë e mbyllën derën duke rraplluar qelsat dhe shulin plotësues që mbyllte derën. E ndihmuam dhe e vendosëm në një dyshek. I riu i posaardhur ishte Sadri Ramabaja, student i Ltërsisë dhe Gjhës shqipe në Universitetin e Prishtinës. Sadriu siç na tregonte më vonë hetues kryesor kishte Millutin Arsiqin me shërbëtorët e tij Ali Vllasin dhe Daut Morinën. Sadriun e kishin hequr nga dhoma 11. ku ishte prof. Zenun Gjocaj me qëllim që në të njejtën kohë ishte nën hetime edhe Sabri Sherifi dhe deri ta shihnin njëri tjetrin të torturuar do të thyheshin. Por ndodhi e kundërta, ata filluan të i jepnin zemër njëri tjetrit. Millutin Arsiqi kishte thënë "Ky mjaft ka qëndruar në dhomën me profesorin, atje do ta dërgojmë edhe ndonjë tjetër nga hetuesia. Le të shohi profesori se kemi dajak me bollëk për këta që i ka edukuar kështu ai dhe shokët e tij ", tregonte Sadriu plot mllef, duke mbaruar rrëfimin me dhembje : " më vinte keq, veqmas prej profesorit, kur e shihja si shqetsohej pasi na shihte të torturuar kështu." Në dhomën tonë kishim tash dy vetë që ishin nën hetime: Sabri Sherifin (i dënuar për veprimteri politike me 3. vjet burg, sot refugjat politik në Wintenthur të Zvicrës) dhe Sadri Ramabajën (i dënuar për vepritari politike me 5. vjet bur, sot refugjat politik në Glarus të Zvicrës). Njërin e sillnin dhe tjetrin e mirrnin, po nganjëher i merrnin njëkohësisht që të dy dhe që të dy i torturonin në zyret njërën pran tjtrës. Sadriu nuk mund të i mbathte këpucët e veta. Ia dhash të mijat, këpucë ushtrie nr. 44 që edhe mua më binin paksa të mëdha. Edhe ato mezi i mbathte. Gjat ditës kishim 10. minuta qëndrim në ajr të pastër, në shetitoren me shtegun katror të rrethuar me mur të lartë, e që e ndjeja si rreth të Ferrit të Dantes. Shokët e torturuar i mbanim për krahu. Lart në në Karakol me syqeltësi vështronte "komanir" zijadini. Drejtori i burgut njëfar Zharku një puro Serb si "rastësisht" kalon aty pari, ndalet na shikon dhe gjoja me habi dhe me ironi të hapur na drejtohet : " Sta vam je momci medjusobno se tucete ; takvi ste vi Albanci." (Çka keni djelmosha, a mes veti po rraheni; të tillë jeni ju shqiptarët). Gjat kësaj kohe Zijadini i rrinte gaditu dhe sikur donte të i thoshte drejtorit Zhark "Izvolte, na vasem raspolozenje ! " (Urdhëroni në shërbimin tuaj!) Ndihma mjeksore për shokët e torturuar as që vinte në shprehje. Organeve të burgut, UDB-së dhe gjykatës ju dukej e tepërt edhe ndihma modeste e jona me faculta, peshkira ... të lagura që sado pak mundoheshim të ua lehtësonim dhembjet. Bëhej problem i madh kur na e gjenin ndonjë batanije, që batanije ju thënqin, të lagur me të cilën ua mbështillnim pjesët e poshtëme të trupit shokëve të torturuar. Dukej sheshit dhe të gjith e vrenim se ata ndjenin knaqësi prej prej sadistësh kur të shihnin të vetmuar në çeli, shtrir barkas, duke mos pasur fuqi as edhe lugën për ushqim ta përdorësh, ta ngrehësh deri te goja!! Të gjorët, pritnin t `ju nënshtrohemi, të ju kërkonim mëshirë ! Mirpo këto dëshira kurr nuk arritën t `i plotësojnë. Një mbrëmje vonë pas orës 22.oo i morrën në pyetje që të dy shokët : Sabriun dhe Sadrun. U trazuam të gjith. Edhe ashtu gjendja e tyre ishte kritike. Plagët e marruna nga grushtat dhe shufrat e gomës kishin filluar të ju hapen dhe të anojnë nga ngjyra e vrugët në ngjyrë të kuqrremët. E dinim se tash dhembjet mundë të ishin fatale. Leckat e lagura këto ditë e fundit kur ua vendosnim nuk mundë të i duronin, e tash kishin përballë 7-8 ujq të etur për mish njeriu, 7-8 bisha të uritur për përjetime të knaqësive sadiste. Filloi ora e "rojeve të natës". Në qetsinë e natës filluan të dëgjohen zërat dhe dhe rënkimet rrënqethse. U ngritëm të gjith dhe filluam t `u biem dyerve dhe grilave të dritarës. Vprimi ynë megjithatë ishte i kotë. Torturimi vazhdonte, rënkimet dhe zërat që qitshin shokët nga torturat dëgjoheshin edhe më. "Komanir" Tasiqi erdhi te dera e koridorit dhe me të qeshura histerike në ushtimën e koridorit na u drejtua : " Doci ce i na vas red, jak je Selim Brosha !!!" (Do të vij edhe në ju radha, i fort është Selim Brosha)!!! Dikur pas mesnate i kthyen njërin pas tjetrit, duke i tërhequr zvarrë. Sadriun e kishin alivanosur, po as Sabriu nuk kishte shpëtuar leht. Sadriu më pas fillon të këndellet. I japim pak uji; buzët i ishin bërë shkrum. Dikur fillon të na tregoj: "Kërkojnë pesëmbdhjetë njerëz të cilve gjoja ua kam dhënë at 15. ekzemplar të "Zërit të Kosovës". Kërkojn t`ua them emrat e të zotëve të familjeve ku i kam hedhur traktin, artikull politik të shumzuar në 50 kopje ; më i kishin marrë edhe disa poezi, kërkojnë t`ua sqaroj domethënjen .... edhe pseudonimin letrar "Besniku" e lidhnin me pseudonim ilegal të veprimtarisë politike .... kërkojnë emrin e oranizatës ..... partisë .... kërkojnë programindhe materjale e gjëra të tjera për çka nuk kam kurrfar lidhje ... kërkojnë "Zërat" ... u thash se i kam djegur bashk me artikullin e shumzuar kur kam pasur kontrollë në shtëpin time në Kamenicë ... ato u thash se i kam djegur në banesën time në Prishtinë, pasi veq kisha mësuar për kontrollin në ... Ali Vllasi m `u drejtua : "ti secilën herë e më shumë po më nervozon, ti po mundohesh t`ua humbësh gjurmën edhe fakteve që i dimë, po tash do të këndosh si bilbili", dhe fillë pas kësaj u sul me shqelma dhe grushta. Pas tij kush grushta kush shqelma e kush pendreka u vërsulën, Momqilla i Klokoqit ju printe ... pasi më rrëzuan dhe pasi veq e kisha humbur vetëdijen dhe nuk mundë të qëndroja ma hodhën një bakall uji fytyrës, ndërsa erdhi dhe më u afrua edhe më Sinan Rexhepi një vegël qorre serbe, i cili ju drejtua kolegëve të tij me një ton shpotitës : "ngadal more se me këtë nuk shkohet edhe aq me të shpejt, ky është njeri i kulturës, hej studion Letërsinë shqiptare ". Dhe pas kësaj llomotitje filloi të i recitoj vargjet e Migjenit të parodizuara, të përshtatura ashtu si atij i nevojiteshin në këtë "pauzë" që kishte funksion të torturimit psiqik : " Kafshat që s`kapërdihet është me pasë punë me ne / Kafshat që të mbetet në fyt e të zë trishtimi / Kur ke punë me ksi burra si Ali e Daut trimi." dhe fillë pas kësaj më kapi për fyti, më ngriti dhe më uli në karrig. Duarët edhe ashtu të palëvizëshme më i mbanin kolegët e tij Momqilla dhe Ismeti e ai me elektro shok më prekte në fytyr, qafë, në duar, nën sqetulla, në këmbë .... Dhembjet ishin të padurueshme, më bëhej se e gjith fuqia më u tret. Më nuk kam mundur ta kontrolloj veten .... Më falni se kam bërtitur shumë !! Nga kjo arsye ma mbushën gojën me faculeta letre, ma hodhën një batanije përsipër dhe më sillnin me kërrbaq !!! Nuk e di sa ka zgjatur kështu...!!!" Pastaj pasoj një "pushim" prej ca ditësh për Sadriun, për të vazhduar njësoj derisa ju ngrit aktakuza. Një ditë tjetër në vzhdim gjat torturave dhe të rënave të Ramadan Sermaxhajt i kishte dalë nofulla nga vendi. Po sikur nuk u mjaftua me kaq, një ditë ia lënduan edhe veshin e majt. Pas vuajtjes së burgut e takova në Prishtinë, gati nuk e njoha. Më trgoi se ka pasur probleme edhe pas vuajtjes së dënimit, e kishin marrë vazhdimisht në pyetje dhe më në fund ishte detyruar të shpërngulur me familje nga Petroci i Kamenicës në Prishtinë. Sadri Ramabaja pas daljes nga burgu iu nënshtrua kontrolleve mjekësore nga të cilat rezulton se i ka të lënduara rëndë dy unaza të boshtit kurrizor si rezultat i dhunës po edhe i kushteve të vështira në burg. Në kontrollimet e më vonëshme i është lëshuar edhe kjo diagnozë : Lumbavertebrales sindrom. E për reumën, bronhitisin ... mos të flasim ato jan smundje karakteristike për të burgosurit, veqmas për ata politik të cilët burgun e vuanin në tipe të mbyllura të burgjeve, "burgim i rëndë". Edhe pas vuajtjes së burgut Sadriun UDB-ja nuk e lan të qetë dhe nuk e lejuan të përfundonte studimet. Kur sheh se është duke ju kurdisur burgosja atij dhe ca shokëve të tij, pas një gjysëm paralajmrimi, mer rrugën e egzilit. Më është e vështirë të hyjë në analizën e patologjisë së njerzve që punonin për UDB-në (policia politike serbe). Për deformimet e tyre e kam vështirë të gjej far nocioni emrues. Nocioni sdizëm më duket nocion i ngusht. Ky nocion më bëhet se nuk i përfshin të gjitha veprimet dhe simptomet që i paraprijnë shkatrrimit të shpirtit njerzor, njerzores. Deformim psikologjik i totalitarizmit obskurantist të Lidhjes së Komunistëve që është manifestuar në mënyrë më ekstreme në UDB-në si ruajtse dhe zbatuese e politikës së saj ? Më duhet të potencoi këtu një fiks ide, një opsesion të një viktime të UDB-së me të cilin pata rast të qëndroj në një dhomë në Burgun e Zrenjaninit. Ai vazhdimisht vetëm këtë konstatim e përsëriste : "E tërë gjithësia dhe bota jankrijuar kur në hapësirën e pafundë Ujku dëshironte të shqyente Qengjin. Por Zoti nuk mundi ta duronte. Atëher Zoti urdhëroi dhe që të dy pas pak eksploduan dhe u shpërndan në hapsirën e e kosmosit - copë-copë. Nga copat e Qengjit u krijuan : planetet, bota, njerzit, bimët, shtazët. Ndërsa nga copat e shpërndara të Ujkut u krijuan Lidhja e Komunistëve, eprorët ushtarak, eprorët e Policisë, inspektorët e UDB-së dhe shihe ende ata dëshirojnë të më shqyejn, të më zhdukin. Më ndjekin edhe kur ëndërroj." Me dhembje shikoja dhe e ndëgjoja këtë viktimë të totalitarizmit serb, por realiteti në shum çka fiks ides së tij i jepte të drejtë. Vërtet kishim lindur dhe gjendeshim në një hapësirë ku instiktet shtazorejan të përziera dhe të futura në trupa njerzish. Vështirë e kam të gjej nocion adekuat për këtë tip të njerzve. Nga e gjith kjo, nga viktimat e tyre nuk buron ndjenjë e hakmarrjes në të njëjtën mënyrë. Është një fjalë e popullit që thot: "Qeni kur kafshon njeriun nuk duhet të sjellë njeriun në nivelin e qenit që edhe njeriu ta kafshoj me dhëmbë qenin". Danjollët e gjallë vetëm shikoni gjat në sy, të gjithë do ta shihni ç`ndërgjegjje kanë. Ata vet do të fillojnë të rrëfehen, do të fillojnë të pendohen dhe ndoshta do të mundohen ta pstrojnë ndërgjegjjen e tyre dhe të i shërbejn për të mirë gjinis njerzore ???

LARTË